Week zeven, dinsdag 26 december

Onze eerste kip was bijna opgegeten door … (is nu toch volledig opgegeten door…)

Wij zaten rustig na te genieten van ons ontbijt op zondag toen er plots wat gerommel was aan onze poort. Ik ging kijken en twee jonge kinderen droegen samen een badkuip. Bij nader inzien zaten er vier levende kippen in. Om te verkopen. 500MK/stuk. Wij beslisten om er een te kopen en zo onze vleesmaaltijd wat meer reliëf te geven. Maar Malawese honden ruiken goed of horen goed. Nog geen uur later zat er een jonge hond in ons kiekenkot onze kip het leven zuur te maken. Ik stormde er naar toe, riep op Mieke. Ik zag mijn kippetje met friet (voor het eerst zouden wij frieten zelf maken) sla, tomaat en mayonaise in rook (in feite in de muil) opgaan. Het kippetje leefde nog, meer zelfs, het sprong en het vloog in het rond dat het een lieve lust was. De hond rook onraad. Ook Galu, onze straathond, kwam er aan. De hond zat in de val. Hij had geen oog meer voor de kip maar alleen nog om zijn eigen vel te redden. Er waren nog kippetjes op de wereld. Eerst zien hier levend uit te komen. Maar dat was niet zo eenvoudig. Hij vloog telkens met grote snelheid tegen de bijna onzichtbare gaasdraad. Mede doordat ik bij de open deur was gaan staan omdat de hond door de deur mocht, liefst zelfs, maar de kip mocht niet ontsnappen. Na een vijf, zes keer met volle snelheid met zijn snuit tegen het gaas gelopen te hebben, besloot hij het toch langs de deur te proberen. Galu gromde, ging liggen als een kat die haar prooi in het vizier had en even kruisten de twee honden elkaar, één seconde bleven beiden stilstaan, hun muil op een paar centimeters van elkaar. Ik vroeg mij af of het een gevecht ging worden op leven en dood. Maar nee, Galu liet hem eerst passeren en joeg hem dan op. De hond gered, Galu heeft geen schade opgelopen en het kippetje gered, of toch tijdelijk. ‘s Anderendaags vroegen wij aan Collins of hij de kip wou doden, plukken en reinigen (wat een luxe). Hij mocht de ingewanden, kop en poten houden. Het smaakte overheerlijk, een tikkeltje exotisch verschrikt.

Is de titel nu iets duidelijker?

Onze uitstap met de bus naar Blantyre en terug.

Wat zijn wij toch nog echte Europeanen. Wij zijn op zijn minst een vijftal keren te licht gelovig geweest (misschien door dat het Kersttijd is). Vooreerst informeren wij vooraf naar de uren van vertrek van de bussen: wij gaan naar het busstation in Zomba om de uurregeling te kennen: vertrek van de lijnbus om 7u30 a.m. in Zomba. Bellen naar ‘the busstation van Blantyre’ daar vertellen zij ons dat er een bus vertrekt om 5u00 p.m. in Blantyre richting Zomba. Wij zijn vlug op en zijn al om5u30 klaar voor vertrek, maar wij stellen ons vertrek uit tot iets na zes omdat de bus maar om 7u30 vertrekt en wij maar een uur nodig hebben om tot daar te snelwandelen.
Wat een flater. De lijnbus naar Blantyre is om 5u30 vertrokken…in Mzuzu zowat 600 km van Zomba. Wanneer die hier zal zijn, om ons op te pikken om naar Blantyre te rijden? Misschien rond 8 of 9 uur. Ik reken uit dat het meer dan waarschijnlijk middag zal zijn. Dus wij naar die minibusjes die eerst vol moeten zijn voordat zij vertrekken. Wij hebben pech. Blijkbaar moet er juist eentje vertrokken zijn want er zitten nog maar twee mensen in het gamele busje en vlug geteld is er plaats voor 12 hooguit 15 reizigers. Wij besluiten een ticket te kopen. Het busje zou over een half uur vertrekken. Maar het busje geraakt maar niet vol mede omdat er altijd maar plaatsen bijgeschapen (het goede woord) worden. Bijna twee uur na onze aankomst vertrekt het busje met 25 man aan boord waaronder twee kinderen.

Nu een vliegende start werd het niet, of juist wel. Met zijn allen ingeblikt, worden wij de eerste vijftig meter geduwd. Gelukkig is er in Zomba geen 20 m vlak en worden wij richting bergaf geduwd, de straat op. Het busje laat zich bollen en na een paar pogingen krijgt hij zijn motor aan de gang. Wij maken rechtsomkeer richting Blantyre. Wij schrijven 8u53. Wij komen veilig en wel rond 10u30 aan in Blantyre na één overstap. Bij de immigratiedienst krijgen we te horen dat wij toch nog een derde keer moeten terugkeren. Wij laten het niet aan ons hart komen, eten eens lekker bij de Italiaan, gaan in een (europees aandoend) shoppingcentrum de nodige inkopen doen en vertrekken weer met zo een busje dat eerst vol moet zijn voor vertrek (meer geluk deze keer) en voor wij het weten zijn wij iets na vier terug in Zomba. Alleen werden wij bij het aankomen in Zomba op een pittige regenbui getrakteerd.

Naar de mis op Kerstmis en fotosessie

Gisteren zijn wij naar de mis, neen het was eerder een protestantse dienst, geweest. Lange preken en teksten maar ook zang met dans en handgeklap . Wel leuk om eens mee te maken. Wij zijn daar naar toe gegaan in gezelschap van onze twee buurmeisjes. Zij komen regelmatig bij ons samen met nog andere buurmeisjes. In het begin was het om rekensommetjes en Engelse woordjes te leren maar meer en meer wordt het genieten van een snoepje en van onze technologie. De laatste twee keer dat zij bij ons waren hebben wij een fotosessie gehouden. Foto van de groep en foto’s van hen elk afzonderlijk en dan kijken naar het resultaat op de computer. Dolle pret. Zij giechelen en maken vele opmerkingen. Soms hebben wij de indruk dat zij ervan schrikken hoe zij er uit zien. Spiegels zijn hier een zeldzaamheid.

Voor iedereen een gezellig jaareinde gewenst en het allerbeste voor 2007

Groetjes uit Zomba

Mieke en Johan (de verslaggever)

Week zes, zondag 17 december

Na de mijmeringen van vorige week, kunnen wij weer wat meer vertellen over het dagelijkse leven hier.

Onze watchmen zijn blijkbaar twee toffe . Allee, één (Umali) van hen tenminste omdat wij de andere (Samsony) niet zo goed kennen daar hij geen woord Engels spreekt.Of zij veel waken is een andere kwestie. Maar wij voelen ons niet echt onveilig. Mede misschien omdat er hier weinig te stelen valt. Wij waren verwittigd, zij proberen altijd iets meer te krijgen. Voor ons is dat niet zo een probleem omdat hun lonen vrij laag liggen, extreem laag gemeten met onze normen. Wij waren nog maar pas hier of zij vroegen opslag. Zij worden al lang hetzelfde loon uitbetaald en de levensonderhoud is altijd maar duurder en duurder geworden, was hun uitleg. Wij stemden toe en gaven hun 10% opslag. Een paar dagen later vroegen zij een voorschot op hun loon: ja, een maand en een half maandloon konden zij vooraf krijgen (dus in november krijgen zij hun normaal loon en nog eens anderhalf loon) en terug te betalen door gedurende de drie volgende maanden een aftrek te doen van 1/3 maandloon. In feite is dat een manier om hun loon in het begin te betalen, maar het is de gewoonte om hun laatste loon toch op het eind uit te betalen, wellicht is dat om te vermijden dat zij anders niet meer zouden komen opdagen.
Op een dag moest één van hen 200 kwatcha hebben omdat zijn vrouw naar het ziekenhuis moest. Wij stemden toe al hebben wij geen enkel bewijs of dat werkelijk zo was.
En begin deze week hadden zij weeral een vraagje: of zij hun pree (normaal betaald op het eind van de maand) voor Kerstmis konden krijgen? Ja natuurlijk. Wij proberen hen iedere avond iets lekkers te eten te geven: een stuk vers gebakken cake of brood, een fruitje, een beetje chocolade.
Het is wel leuk om hen bezig te horen als zij aankomen. Dan babbelen en lachen zij voortdurend in hun taaltje. Langzaam hoor je de een na de ander eens gapen, en na goed een uurtje, wordt het stil. Waken wij over hen? Guitig, gelukkig zijn zij, denk ik. Zij hebben niet veel, maar dat deert niet.(later meer hierover in Mijmeringen 2)

Deze week hoorden wij in de diepte enkele uren een geween en gejammer. Onze buurkinderen wisten ons te vertellen dat een Bambo (een man, een vader) gestorven was. Zij kenden hem niet en zij wisten ook niet hoe oud hij was. Hij woont niet op onze baan. Een beetje later stonden er twee wagens voor de deur en wellicht werd hij de dag nadien begraven. Leven en dood in Malawi.

Gisteren waren wij weer een dagje op stap. Voor zeven uur in snelwandel naar het Gymnasium. Een sportclubhuis met heel veel grond aan. Wij hadden kennis gemaakt met een atletiekclub en zij moesten dit jaar instaan voor de organisatie van het nationaal kampioenschap voor lange afstand lopen, zeg maar cross. Wat wel tegenviel was dat zij ons vergaten te zeggen dat het uur van de eerste start verplaatst was van acht uur in de ochtend naar één uur in de namiddag. Ik vond dat enerzijds wel logisch: een nationale wedstrijd om acht uur zetten vraagt veel (te veel) van de atleten om op tijd aan de startlijn te komen. De langste afstand in Malawi naar Zomba bedraagt toch een 800 km zodat men in feite de dag ervoor al moet aankomen om op tijd te zijn. Anderzijds is het om één uur heel warm (te warm) om te lopen. Wij, als genodigden, mogen dan onder een legerzeil op een stoel in de 'loge' plaatsnemen. Zelfs werd er ons af en toe een drankje aangeboden. Wij kregen wel enkele goede atletes en atleten te zien. De plaatselijke vrouwelijke vedette werd uiteindelijke vierde. Maar voor haar eindigden enkele atletes die in het leger 'werkzaam' zijn, dwz dat zij niets anders moeten doen dan trainen, eten en slapen. Onze atlete liep de acht kilometers in 34' op blote voeten, op een golvend parcours, in de hitte en op glad gras. Als ik dat zou vertalen naar de 20 km van Brussel dan moet zij daar in goede omstandigheden een tijd kunnen lopen van minder dan 1u20. Toch goed, niet?

Vandaag hebben wij afscheid genomen van onze beste vrienden hier in Malawi: Wim en Ine met hun zoon Thomas vertrekken deze namiddag naar Blantyre waar zij morgen het vliegtuig nemen die hen uiteindelijk terug naar België moet brengen. Het was dit koppel dat ons telkenmale stond op te wachten toen wij aankwamen op de luchthaven. Wij hadden hen deze ochtend uitgenodigd voor het ontbijt omdat hun huis zo goed als leeg stond. Ook om hen te bedanken maar zij hadden zo veel mee voor ons dat het wij waren die hen moesten bedanken: een barbecue, broodrooster, mixer, keukengerief, kerstversiering, een kartonnen doos vol eetwaren, enz… Van hieruit wensen wij hen een goede terugkeer, een warm onthaal in België en willen wij hen nog eens van harte danken voor alles wat zij voor ons gedaan hebben.

Intussen heb ik de kerstversiering al opgehangen. Als ik kijk naar onze versierde vensters, naar de goed ingeduffelde kerstman, en naar enkele Kerstliederen luister, is Kerstmis toch dichtbij; al heb ik op 17 december nog nooit zo een prachtig vergezicht gezien overgoten door een stralende, hoge zon. Maar 's avonds hebben wij in feite geen kerstverlichting nodig: als wij onze gordijnen openlaten dan zien wij zoveel (misschien wel een honderdtal) vuurvliegjes, een natuurlijke, flikkerende (met heel veel programma's) kerstverlichting.

Vanuit Malawi rest ons nog enkel jullie allen een Zalig Kerstfeest te wensen.

SFEERBEELDEN of zijn het MIJMERINGEN

Onder de rubriek ' sfeerbeelden of zijn het mijmeringen' verzamelen wij iedere maand een aantal ideeën of overpeinzingen die de maand ervoor geschreven of gedacht zijn.

8 december
Het is nu iets voor zeven en het brood staat te rijzen. Wij leven hier echt met de natuur. Opstaan met de zon en slapen gaan rond 20u00 uur, een twee uur nadat de zon is ondergegaan. Wij slapen dus minder dan de kiekens.

Sober eten, meestal zelfgemaakt, lekker fruit, verse groenten, donkere nachten, lange nachten, jungle geluiden, salamanders op de muren, vriendelijke mensen, arme mensen, en daardoor ook is het niet altijd veilig.
Terug naar de roots.
Hier moet je tot rust komen. Bezinnen. Leven bekijken van de andere kant. Traag. Geen luxe: geen auto, geen tv of radio, geen krant of weekbladen, geen wereldproblemen, geen internet. Of toch luxe: meestal elektriciteit, stromend water in huis, zelfs verwarmd.
Na een maand wisselen onze indrukken voordurend. Enerzijds verloopt alles naar wens. Je kunt zelfs zeggen dat in grote mate de realiteit beantwoordt aan onze verwachtingen. Wat op zich al opmerkelijk is.
En toch… Kleine, misschien onbenullige, dingen laten ons heel traag en ook heel subtiel kennismaken met het echte leven hier. En wij zijn dan nog niet in hun woningen geweest, wij hebben nog niet echt hun levenswijze kunnen voelen, hun noden en behoeften, dromen, angsten, instincten, sterktes en zwaktes. Onze indrukken zullen ongetwijfeld nog veranderen.

Wij zitten op zo een zevenhonderd (vijfhonderd/twaalfhonderd?) meter hoogte in een degelijk stenen huis, nauwelijks bemeubeld, kale muren. Afgezonderd. Misschien volgt later de verveling. Misschien zal later het luxebeestje weer in ons sluipen. Snakken naar de terugkeer? Wie weet? Maar voorlopig is er van dat beestje nog geen sprake. Eén maand is dan ook een erg korte periode.
Puur natuur: plots veel lawaai van mensen en kippen. Ik kijk op en zie een roofvogel opvliegen met wellicht een kuiken tussen zijn poten. Vrouwen lopen tevergeefs de roofvogel nog achterna. Kippen en hanen kakelen, verschrikt, luid…verslagen.

Prachtige panoramische zichten. Rust, soms doodse stilte, de verloren gewaande echte stilte, dan weer hoor je enkel de geluiden van dieren, bomen, ongedierte.
Voor ons de diepte, achter ons een plateau dat nog eens 1000m hoger klimt: het Zomba Plateau.
Het lijkt idyllisch maar de realiteit is hard. Primitief, gemiddelde levensverwachting: geen 40 jaar. De noden zijn groot: eenzijdige voeding, slechte geneeskundige verzorging, weinig ontwikkeling, moeilijke hygiëne, geen technologie, geen machines, alles manueel, dat vergt veel tijd. Maar hoe kort ook hun leven is, een Malawees heeft tijd.
Hier is het overleven, niet leven. En toch veel lachen en zingen, misschien om te overleven. Er is weinig actie, weinig werk, weinig ontspanning. Zij zitten of liggen en keuvelen over God weet wat..., alles te voet, traag, alleen een heel grote verbondenheid met de natuur.

Old Naisi (waar wij wonen) staat bekend als een wat betere buurt. Maar dat zegt niet veel. Gescheurde kleren, een weg waar je alleen te voet of met een 4X4 opkan, blote voeten, geen elektriciteit, vrouwen die bij ons naar werk komen vragen, kinderen die nooit school lopen. Twaalf jaar: hoeveel is drie en één? Geen antwoord. Maar de beteren kunnen niet veel meer: 7 plus 5 wordt op de vingers geteld door een dertienjarige; plaatselijke winkeltjes van twee vierkante meter. Een betere buurt? Wat moeten de mindere buurten dan voorstellen?

Het regenseizoen staat voor de deur. Elk lapje grond wordt met het houweel vruchtbaar gemaakt. Steile stukken, rotsblokken, de hitte, de lange droogte: het mag niet deren, want anders dreigt er honger. Dan moeten zij naar de voedselbevoorrading. Zakken graan van veertig, vijftig kg op hun hoofd. Zelfs vrouwen zie je zo gaan.

Het is 18 uur. Ik zit buiten bij dertig graden en over de twintig minuten valt de duisternis. Ik herlees deze tekst, het lijkt een brief te zijn van nonkel pater. Maar dat is slechts schijn want Mieke is mee… Ik ga slapen. Graag. Puur natuur.

Johan

Week 4: Veel te voet, officiële ontmoetingen en Lariam(2)

Vorige week heel veel kilometers te voet gegaan, onder meer naar:

1. Zomba District Assembly:
We dachten daar informatie te bekomen die voor ons nuttig kon zijn. Wij mochten onmiddellijk bij de hoogste in rang, een stevige vrouw, komen. Wij namen plaats in haar bureau en na een kort onderhoud hebben we daar meer dan een uur gewacht op twee sportfunctionarissen. Het grappige was dat zij ondertussen, in ons bijzijn, andere Malawezen ontving die hun problemen bij haar kwamen aankaarten. Wij hebben dus ruimschoots de tijd gehad om haar "kantoor" te observeren. We denken dat de persoonlijkheid van de commissioner afstraalt op haar kantoor. Zij was heel toegankelijk, in voor een grap, een no-nonsense houding en zo was ook haar kantoor. De deur stond open, iedereen kon alle gesprekken mee beluisteren, de muren niet geverfd in jaren, aftandse meubelen, maar wel twee indrukwekkende brandkasten die eigenlijk thuishoorden in een verstevigd fort. Na twee uur waren we niet echt veel wijzer geworden. We hadden enkel de naam van Yoneko en van een grote sportclub op zak.

2. Yoneko en de grote sportclub:
We hadden afgesproken dat we in de voormiddag Yoneko zouden bezoeken en in de namiddag zou Johan dan een training geven voor voetballertjes van 10 tot 12 jaar van de sportclub. Het draaide anders uit. De sportleiders van Yoneko hadden een weekje conferentie in Sun and Sands Resort (een luxe vakantieoord aan het meer) zodat we een nieuwe afspraak moesten maken voor de week nadien. Om 14.00 uur zou Johan beginnen met de training in de sportclub, maar de sportfunctionarissen hadden op één dag al een ander programma opgesteld. In plaats van een jeugdploeg kreeg Johan een volwassen ploeg in handen. Wellicht konden die zich niet vroeger vrijmaken en dus begon de training iets voor drie. Het waren echt atletische en technisch zeer onderlegde voetballers, net onder de top van Malawi. Tegelijkertijd hadden ze ook nog een atletiekclub uitgenodigd voor diezelfde namiddag. Na een ingekorte voetbaltraining (zij hadden al in de voormiddag getraind), hebben we nog een half uur informatie gegeven over atletiek. Het was waarschijnlijk de bedoeling ook aan hen een training te geven.
Wat is uiteindelijk de les geweest van de namiddag: zij willen het beste wat ze hebben tonen en de hulp moet ook naar de beteren gaan. Over de door Johan gevraagde training voor de 10 tot 12 jarigen was hier absoluut geen sprake meer.
Voor het veldwerk is deze club te ver van onze woning wegens gebrek aan een auto. Hoogstens kan Johan een paar keer samenkomen met de trainers.

3. Yoneko:
Dit is een organisatie met allerlei doelstellingen voor de jeugd, vrouw en kind. Nadat iedereen terug was van zijn conferentie hebben we een overleg gehad met de sportleider van hun vereniging. Maar ook hier zal de afstand de reden zijn dat we ons niet kunnen engageren. In feite zijn er geen acties voor Old Naisi, onze buurt. Dus er zat niets anders op om op zoek te gaan naar plaatselijke voetballers. In de kortste keren hadden wij een ploegje van 16-18 jarigen en een groepje van 10-13 jarigen. Het grote probleem hier is het vinden van een geschikt sportveld. Old Naisi ligt op de flanken van het Zomba Plateau (2000 m. hoog) met stijgingspercentages van meer dan 20% waardoor het niet evident is een plat terrein te vinden. Dit is dan ook de reden waarom er geen sportacties
georganiseerd worden in Old Naisi. Op zoek naar een geschikt veld kwamen we terecht bij twee scholen die op iets meer dan een half uur wandelafstand in de vallei gelegen zijn.

4. Naar een staatsschool en een Islamitische school.
Intussen zijn we aan het onderhandelen om te mogen beschikken over hun voetbalveld. Een positief resultaat is nog zeer twijfelachtig, maar later meer hierover. Wij zijn nog naar de School for Health Science (OK), Immigration dienst
(weerkeren), Malawi Housing Corporation(wat komen jullie hier doen?), Waterboard (4 x in de rij), Escom (weerkeren) geweest en elk bezoek is een verhaal op zich, maar dat zou nu te veel worden om te vertellen.

Lariam, (2): daar waar ik zelf maar even de bijwerking van Lariam gevoeld heb, sukkelt Johan nu wat hardnekkiger met de nevenverschijnselen van dit malariapilletje. Juist de dag voor hij zijn derde pil moest nemen (wekelijks) voelde hij wat duizelingen bij het plots rechtstaan. Ook bij het gaan liggen in zijn bed begon het plafond te draaien (dat had hij nog gehad, lachte hij, toen hij te veel gedronken had). Waarschijnlijk kwam dit doordat hij die dag heel veel koffie gedronken had. Het probleem was dat wij niet wisten of hij de dag nadien er goed zou aan doen om die derde pil te nemen. Omdat de draaiingen niet erger werden, besloten wij toch dat Johan nog eenmaal Lariam zou innemen. Na een paar dagen zonder koffie zijn de symptomen er nog, maar het wordt zeker niet erger. Zo afwachten dus….


Tot volgende week, met meer nieuws.

Groetjes
Johan en Mieke (verslaggeefster met steun van Johan)